Fiyatlara yüzde 40 zam! Harekete geçildi, artık..
Vatandaşlar ekmek makarna gibi temel gıda maddelere gelen zam ile ilgili isyan edince Rekabet Kurulu harekete geçerek ‘Birlikte fiyatta arttırdıkları’ gerekçesi ile çok sayıda firmaya para cezası kesildi.
İHLAL ETTİĞİ BELİRLENDİ
2019 yılında başlatılan soruşturmada toplanan delil ve savunmalar sonucu 34 firmanın, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un ‘rekabeti engelleme ya da bozma amacını taşıyan teşebbüsler arası anlaşmalar ve uyumlu eylemler’ içerikli maddesini ihlal ettiği belirlendi.
Oybirliği ile alınan kararla, kanunun idari para cezalarını belirleyen 16. maddesi uyarınca 1.240 liradan 8 milyon 256 bin liraya kadar cezalar verildi. Buna göre en yüksek ceza 8 milyon 256 bin 092 lira ile Ulusoy Un Sanayi ve Ticaret AŞ’ye kesildi. Ardından en yüksek cezalar Kozlu Gıda İmalat Sanayi AŞ’ye 5 milyon 629 bin 374 lira, Pak Petrol Ürünleri Gıda ve İnşaat’a 1 milyon 494 bin 48 lira, Unsan Un Sanayi ve Ticaret AŞ’ye 1 milyon 329 bin 406 lira ve Usta Un Gıda Motorlu Araçlar AŞ’ye 835 bin 62 lira olarak verildi.
YÜZDE 25 VE 40 ARASINDA FİYAT ARTIŞI
Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara idare mahkemelerinde yargı yolu açık olan karara, Ulusoy Un önceki gün Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklama ile karşı dava açacağını da açıkladı. 2019 yılında yapılan açıklamalar ve fiyat verilerine göre ekmeklik buğday ununda yüzde 25 – 40 arasında fiyat artışı olduğu görülmüştü.
Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, 2019 yılında gıda enflasyonunu düşürmek için daha detaylı bir zam takibi yapıldığını hatırlatırken, şu yorumu yaptı:
“Ancak işin temelinde buğday üretimi var. 2019 buğday rekoltesinin az olduğu, maliyetlerin arttığı bir yıldı. Bunların fiyatlara yansıtılması normal ancak birlikte hareket edildiği konusunda sıkıntı var.
Genel itibarıyla artan fiyatların buğday ununa da yansıtılması sonucu çıkıyor. Üretenlerin maliyetini düşürerek, bu piyasaların stabil kalmasını sağlamamız gerekiyor. Sadece çiftçiler artan maliyetleri kimseye yansıtamıyor.”
“FİYAT AYARLAMAYI MÜMKÜN GÖRMÜYORUZ”
Fiyatı ekmek ile makarna piyasasını etkileyen un sektöründe ‘ortak fiyat belirleme’nin mümkün olmadığını söyleyen Orta Anadolu Un Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Aydınalp, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Un sanayii kapasite kullanım oranlarının ihracat hariç yüzde 40 – 45 olduğu bir yerde, 700 fabrikanın bölgelere dağıldığı bir yerde birlikte fiyat ayarlamayı mümkün görmüyoruz. Bu sektörde kıran kırana bir rekabet var.
2019’da arz ile talebin buluşması sıkıntısı da vardı. Bazı üreticiler bekliyor, fiyat yükselince satıyor. Biz de maliyeti eklemek durumunda kalıyoruz. Sektörün yüzde 70’i borçlu. Tek hammaddemiz buğday. İçeride ve dışarıda maliyet artışı olmazsa 5 – 6 ay fiyat stabil kalır.”
