Komisyon, Şubat 2023’te yaşanan yıkıcı depremlerin yol açtığı hasarın ardından Türkiye’ye yardım sağlamak üzere Avrupa Birliği Dayanışma Fonu’ndan (EUSF) 400 milyon avroluk mali destek teklifinde bulundu.
EUSF yardımı, hasarlı altyapının onarılması, halk için koruma, önleyici altyapının sağlamlaştırılması ve kültür mirasının korunması gibi acil durum ve toparlama operasyonları ile enkaz kaldırma operasyonlarının maliyetlerinin bir kısmını karşılayabilir. Acil durum ve toparlama operasyonları, EUSF tarafından geriye dönük olarak afetin ilk gününden itibaren finanse edilebilir.
Avrupa Komisyonu’ndan önemli açıklamalar geldi
Avrupa Komisyonu’nun Komşuluk ve Genişlemeden sorumlu Üyesi Olivér Várhelyi şu açıklamayı yaptı: “Yıkıcı afetin ardından AB, hayat kurtarmak için derhal kurtarma ekipleri, sahra hastaneleri ve acil durum malzemeleri gönderdi ve Brüksel’de bir Uluslararası Bağışçılar Konferansı düzenledi. Çalışmalarımıza odaklanmaya devam ettiğimiz bugüne kadar çok şey yapıldı. Türkiye Hükümeti ve uluslararası ortaklarımızla yakın bir şekilde çalışarak, depremden olumsuz etkilenen toplumlar yararına hastane, okul ve konut dahil, yeniden inşa ve rehabilitasyon çabalarına destek oluyoruz.”
Uyum ve Reformlardan Sorumlu Komisyon Üyesi Elisa Ferreira konuya ilişkin açıklama yaptı. Uyum ve Reformlardan Sorumlu Komisyon Üyesi Elisa Ferreira ise şunları söyledi: “Her geçen yıl, iklim değişikliğinin ve artan sıklıkta ve büyüklükteki doğal afetlerin yıkıcı etkileriyle karşı karşıya kalıyoruz. Uyum Politikası tarafından da desteklenen önleme, iklim değişikliğine uyum ve etkilerinin azaltılması en önemli konular olmaya devam ederken, büyük çaplı doğal afetler sonrasında EUSF desteği de hayati önem taşıyor. AB’nin genlerinde yer alan bu dayanışma, sınırlarında sona ermiyor. Komisyon, Şubat ayında yaşanan yıkıcı depremlerin ardından Mart 2023’te uluslararası bağışçılar konferansında AB’nin verdiği taahhüt doğrultusunda, Türkiye’ye EUSF desteği teklif etti.”
Müteakip adımlar atılacak
Komisyon teklifi Bütçe Otoritesinin onayını gerektirir; Komisyon, Bütçe Otoritesinin görüşü konusunda bir öngörüde bulunamaz. Teklifin Bütçe Otoritesi tarafından onaylanmasının ardından Komisyon, EUSF yardımının verilmesine ilişkin Komisyon Uygulama Kararının hazırlıklarına geçecektir. Türkiye’nin katılım ülkesi olması nedeniyle, Komisyon Kararı’nın kabul edilmesine ilaveten Komisyon, Türkiye ile yardım kullanımının ayrıntılarını belirleyen bir İkili Anlaşma da imzalayacaktır. Anlaşma imzalandıktan sonra mali yardım tek seferde ödenebilir.
Arka planda neler yaşandı?
20 Mart 2023’te düzenlenen Uluslararası Bağışçılar konferansında Komisyon, Türkiye’deki insanları desteklemek üzere 1 milyar Avroluk hibeyi harekete geçireceğini açıklamıştı. AB Dayanışma Fonu’ndan 400 milyon Avro’nun harekete geçirilmesi teklifiyle Komisyon, bu sözünü yerine getirmek üzere bir adım daha atıyor. Bunun yanı sıra Komisyon halihazırda insani yardım fonlarını harekete geçirmiş olup uzun vadeli yeniden inşa sürecini desteklemek üzere bir paket daha hazırlamaktadır. Tüm bu adımlar, korkunç depremlerden etkilenen insanlarla dayanışma içerisinde olduğumuzu ortaya koymaktadır.
AB dayanışmasının bir ifadesi…
AB Dayanışma Fonu (EUSF), afet sonrası toparlanma sürecine yönelik AB’nin başlıca araçlarından biri ve AB dayanışmasının somut bir ifadesidir. Ciddi boyutlardaki doğal afetlerin ardından mali katkı sağlayarak Üye Devletleri ve aday ülkeleri destekler. Nisan 2020’den bu yana, AB’nin koronavirüs pandemisiyle mücadele çabaları çerçevesinde, EUSF’in kapsamı halk sağlığını tehdit eden acil durumları kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
EUSF’nin kuruluş amacı
EUSF, 2002 yazında Orta Avrupa’da yaşanan şiddetli sel felaketinin ardından, öncelikle etkilenen ülkelere doğal afetler sonrası acil durum ve toparlanma operasyonlarında yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuştur.
2002 ve 2022 yılları arasında EUSF, 24 Üye Devlet (artı Birleşik Krallık) ve katılım sürecindeki 3 ülkede (Arnavutluk, Karadağ ve Sırbistan) yaşanan 127 afet olayına (107 doğal afet ve 20 sağlık acil durumu) müdahaleler için toplam 8.2 milyar Avro’nun üzerinde bir tutarı harekete geçirmiştir.
EUSF, fondan yararlanmaya uygun ülkelerin başvuruları ve uygunluklarının değerlendirilmesi üzerine harekete geçirilir. 2021-2027 döneminde, yeni oluşturulan Dayanışma ve Acil Yardım Rezervinin bir parçasıdır.
